لوله های درز دار

معمولا با لوله کردن ورق های فلزی و با استفاده از روش جوشکاری الکتریکی مقاومتی تولید می شوند و تفاوت های قابل توجهی از لحاظ روش های تولید و تحمل دما و فشار با لوله های مانیسمان دارند. لوله های بدون درز در طول های دلخواه با استفاده از اکسترود کردن فلز و شمش فولادی یکپارچه تولید می شود. لوله های مانیسمان با قطر بیرونی 1/8 تا 26 اینچ و ضخامت دیواره مشخص تولید می شوند و در سرویس های فشار بالا مانند صنایع پالایشگاهی و هیدروکربنی، انتقال نفت و گاز، اکتشاف، سیلندرهای هیدرولیک، بویلرها و صنایع خودروسازی کاربرد دارد. همچنین لوله های درزدار با استفاده از جوشکاری طولی یا اسپیرال ورق فلزی تا قطر بیرونی 24 اینچ تولید می شوند. لوله های درزدار اساسا برای کاربرهای فشار پایین و فشار متوسط مانند انتقال آب و نفت استفاده می شوند.

لوله ها در سایز های 1/8” , ¼” , 3/8” , ½” , ¾” , 1” , 1.1/4” , 1.1/2” , 2” , 2.1/2” 3 , 3.1/2” , 4” , 5” , 6” , 8” , 10” , 12” , 14” , 16” , 18” , 20” , 22” , 24” , 26” , 28” , 30” , 32” , 34” , 36 “ , 38” , 40” , 42” , 44” , 46” , 48”  قابل تامین می باشند.

مزایای استفاده از لوله های درز دار

تولید لوله های درزدار با فرآیند نورد ورق های فولادی شروع می شود. این فرآیند ضخامت ورق را به اندازه ضخامت لوله مورد نیاز تولید می کند. خروجی این کار تولید ورق های صاف است. قدم بعد برش ورق های فولادی به اندازه پهنای مورد نیاز برای تولید لوله با قطر دلخواه است.
لوله با گذراندن ورق های بریده شده از غلتک های متعدد و سپس جوشکاری درز آنها در یک محیط شیمیایی خنثی تولید می شود. بنابراین لوله های درزدار در مقطع خود اتصال جوشی دارند در حالی که این اتصال در مقطع لوله های مانیسمان مشاهده نمی شود. معمولا از یک فرایند نورد برای شکل دهی به ناحیه ی جوشکاری شده استفاده می شود و عملیات حرارتی برای تولید نهایی لوله انجام می شود. لوله های جوشکاری شده سپس از آسیاب هایی گذرانده می شود به طوریکه درز جوش آنها با چشم غیر مسلح قابل رویت نباشد. لوله های درزار به دلیل اینکه نیاز کمتری به فرآیندهای نورد و سایزدهی دارد، هزینه کمتری نسبت به لوله های مانیسمان داشته و می تواند با سرعت بیشتری تولید شود.

بررسی فنی لوله های درزدار

لوله های درزدار در طی فرآیند تولید به گونه ای ساخته می شود که دارای نقطه جوش و درز باشد. این لوله ها از ورق فولادی تشکیل شده اند و به دو روش جوش کاری زیر پودری (SAW) و جوش کاری مقاومت الکتریکی (ERW) تولید می شوند. لوله های درز دار در زبان انگلیسی به Welded pipe  معروف است.

لوله های فولادی بر اساس مواد اولیه ی (فولادی آلیاژی ، فولادی سیاه ، کربنی ، نرم ، فولادی ضد زنگ) ساخته میشوند.

لبه ‌های ورق‌ فولادی با استفاده از غلتک‌ های نورد به شکل استوانه بر روی ‌هم قرار می ‌گیرند و با استفاده از جوشکاری این لبه‌ ها بر روی یکدیگر مهروموم خواهد شد و به همین ترتیب لوله ‌های فولادی درزدار تولید می‌ شوند.

جوشکاری این ورق ها به دو صورت انجام میشود روش اول جوشکاری مقاومت الکتریکی: لوله ‌های فولادی درزداری که به این روش تولید می‌ گردد تحت عنوان ERW شناخته می ‌شوند و روش دوم جوشکاری ذوبی الکتریکی: لوله ‌های فولادی درزداری تولید شده به این روش تخت عنوان EFW شناخته می ‌شوند.

کاربرد لوله های فولادی

لوله ‌های فولادی انتقال آب

لوله‌ فاضلاب

لوله‌ های مشبک جدار چاه (لوله ‌های کور)

لوله ‌های تاسیسات ساختمانی

لوله ‌های پتروشیمی

لوله‌ های انتقال نفت و گاز

نحوه ی تولید لوله های درزدار

رول های فولادی را وارد دستگاه می کنند و پس از این که دستگاه آن ها را باز کرد و ورق ها کاملا باز شدند از غلتک های نورد عبور می دهند تا به شکل گرد در بیایند و توسط دستگاه فرم دهی شوند و به شکل لوله در می آیند که در همان دستگاه سایز آن را تغییر می دهند و به مرحله تست کونیک می فرستند که به آن در اصطلاح روش نورد می گویند. البته استفاده از این روش در تولید لوله های شوفاژی و پروفیل هایی که در داخل ساختمان ساخته می شوند، به کار برده می شود.  ورق ‌های فولادی به شکل مارپیچ فرم داده شده و با استفاده از جوشکاری قوسی زیر پودری (استفاده از الکترود جوشکاری و نوعی پودر مخصوص) لبه‌ های ورق فولادی به یکدیگر جوش داده می‌ شوند. این نوع لوله ‌ها را لوله‌ های فولادی درزدار مارپیچ و یا اسپیرال می‌ نامند. نکته قابل‌ توجه در مورد لوله ‌های فولادی درزدار مارپیچ این است که عرض ورق‌ مورد استفاده باید ۰٫۸ تا ۳ برابر قطر لوله تولید باشد.

استانداردهای لوله های فولادی

در حال حاضر در دنیا چندین نوع استاندارد مشخص برای هریک از لوله ها وجود دارد که سابقه به وجود آمدن هر کدام داستان مجزایی دارد. اما امروزه از هر کدام از این موارد برای استاندارد سازی لوله ها در دنیا استفاده می کنند. در بیشتر استاندارسازی ها ، معیار و پارامترها متعلق به کشور آمریکاست.

موسسات استاندارد صنعتی ایران و جهان بدین شرح میباشد:

• ISIRI: Iranian standard & industrial research institute
• IGS: Iranian gas standard
• IPS: Iranian petroleum standard
• API: American petroleum institute
• ASTM: American society for testing & material
• AGA: American gas association
• MSS-SP: Manufacturer standard society-standard practice
• DIN: Deutsches institut for normang e.v
• BSI: British standard institution
• JIS: Japanese industrial standard
• EM: Euronorm

به طور مثال مختصری از داستان تشکیل یکی از این موسسات را در این مطلب عنوان می کنیم. انجمن مهندسان مکانیک آمریکا که در زبان انگلیسی به American Society of Mechanical Engineers معروف است به صورت اختصاری به ASME شهرت یافته است. این انجمن در ابتدا از تعدادی صنعتگر که گروه کوچکی بودند آغاز به کار کرد. هدف این گروه کوچک تدوین و یک پارچه سازی استاندارد دیگ های بخار بود تا استفاده برای همه یکسان باشد اما به مرور این گروه کوچک به یک سازمان بزرگ تبدیل شد که استانداردسازی محصولات را برای تمامی رشته های مهندسی انجام داد. این اقدامات را از طریق نشریات تخصصی و منابع انسانی ارزشمند ، کنفرانس و همایش های معتبر ، جهانی کرد. یکی از اقدامات این انجمن کدسازی برای استاندارد لوله های درز دار و انجام فرآیند لوله کشی است. این کدنویسی ها در زمینه لوله به  ASME B31 معروف است. باید به این نکته توجه کرد که این کد به ۷ بخش تقسیم می شود که در جدول زیر می توانید ملاحظه نمایید.

لوله کشی از نظر فنی به سه دسته تقسیم می شود پایپینگ (piping)یعنی این که لوله کشی در داخل محدوده ساختمان یا واحد مورد نظر می باشد. پایپ‌ لاین (pipeline )این لوله کشی برای مسیر های طولانی که حتی نیاز باشد از پروژه خارج شود. پلامینگ  (plumbing) که در زمینه تاسیسات بهداشتی و بعضا لوله کشی های فاضلابی است. هر سه این موارد را اصطلاحا پایپینگ می گویند.