گسکت
یا واشر یک شی الاستومری است که فضای خالی بین دو سطح را پر می کند.
این تجهیزات ها تقریبا در تمام صنایع از جمله فرآوری مواد غذایی، پتروشیمی، دارویی، آب و گاز استفاده می شوند.
به بیان ساده گسکت یک مهر و موم مکانیکی است که فضای بین دو یا چند سطح را جهت آب بندی پر می کند.
واشرها برای جلوگیری از نشت در اتصالات تحت فشار مورد استفاده قرار می گیرند.
این عنصر انعطاف پذیر به دلیل عملکردی که دارد می تواند برای اهداف متفاوتی مورد استفاده قرار بگیرد که
رایج ترین آن ها آب بندی است.
گسکت ها معمولا از مواد مختلفی ساخته می شوند که برخی از آن ها شامل موارد زیر هستند:
- لاستیک
- چوب پنبه یا کاغذ
- فلز
- مس
- فوم
انواع گسکت
این قطعات در انواع و استانداردهای مختلفی تولید و به بازار ارائه می شوند اما
به صورت کلی بر اساس مواد سازنده آن ها شامل دسته بندی زیر می شوند:
- گسکت های غیر فلزی
واشرهای غیر فلزی می توانند به راحتی و با فشار کم فشرده شوند.
نوع غیر فلزی در دمای پایین استفاده می شوند اما
نوع گرافیتی تا دمای ۵۰۰ درجه سانتیگراد قابل استفاده است.
واشرهای غیر فلزی ارزان ترین و در دسترس ترین نوع واشر هستند.
متداول ترین مواد مورد استفاده در این نوع واشرها شامل موارد ذیل می باشد:
- گرافیت
- لاستیک
- تفلون
- PTFE
- فیبر غیر آزبست فشرده شده (CNAF)
این واشرها همچنین به عنوان واشر نرم نیز شناخته می شوند.
در تصویر زیر نمونه ای از گسکت های CNAF و PTFE را مشاهده می کنید.
- گسکت های فلزی
این واشرها همچنین به اسامی حلقه ای یا RTJ معروف هستند.
واشر فلزی در فشار بالا استفاده می شود، همچنین می توان از آن ها در درجه حرارت بالا استفاده کرد.
در هنگام استفاده از نوع فلزی، برای عملکرد درست به فشار بالا نیاز است تا به درستی بین سطوح قرار گیرد.
برای ساخت واشر فلزی از مواد مختلفی استفاده می شود که شامل موارد زیر هستند:
- آهن نرم
- فولاد کم کربن
- استیل ضد زنگ
- مونل
- اینکونل
گسکت های RTJ بسیار مقاوم و البته گران هستند.
- گسکت های کامپوزیت
گسکت کامپوزیت ترکیبی از مواد فلزی و غیر فلزی است که
بر اساس کاربرد ترکیب های مختلفی از مواد سازنده در آن ها استفاده می شود.
واشرهای کامپوزیت در فشار و دمای مختلفی قابل استفاده هستند.
این نوع از گسکت ها در مقایسه با واشرهای فلزی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند اما
در هنگام نصب دقت بیشتری لازم دارند.
گسکت زخم اسپیرال و کامپروفیل در دسته های کامپوزیت کاملا شناخته شده هستند
نحوه انتخاب گسکت
انتخاب مناسب گسکت به عوامل زیر بستگی دارد:
- سازگاری مواد سازنده گسکت با مایع
- توانایی تحمل فشار و دمای آن
- طول عمر آن
درک درست از نیازها و الزامات در مورد کاربرد گسکت ها قبل از انتخاب آن بسیار مهم است.
از مواردی که باید به آن توجه کرد این است که گسکت بتواند در یک بازه قابل قبول کارایی خود را در برابر تمام نیروهای عملیاتی درگیر حفظ کند.
هشت ویژگی مهم در هر گسکت برای رسیدن به این هدف و عملکرد ایده آل باید داشته باشد، عبارت است از:
1. عدم نفوذ پذیری: گسکت نباید پس از اتصال تحت فشار داخلی یا خارجی متراکم شود تا به بهترین نحو از نشت جلوگیری کند.
2. تراکم پذیری: واشر باید تحت فشار متراکم شده و نواقص اتصالات را برطرف کند.
3. مقاومت در برابر نازک شدن: گسکت در هنگام اعمال نیرو و دما نباید ضخامت خود را از دست دهد.
این موضوع باعث می شود فضای بین اتصالات باز شده و پیچ و مهره ها شل شوند که
در نهایت سبب ایجاد نشت می شود.
4. انعطاف پذیری: اگر چه اتصالات در محل گسکت به طور معمول ثابت هستند اما
تحت تاثیر دما و فشار کمی حرکت ایجاد می شود.
گسکت باید قادر به جبران چنین حرکاتی باشد.
5. مقاومت شیمیایی: گسکت باید در برابر خوردگی ها و تاثیرات مواد شیمیایی مقاومت کند.
6. مقاومت در برابر دما: واشر باید قادر به تحمل اثرات حداکثر و حداقل دما در طی فرآیند و دمای جوی خارجی و داخلی باشد.
7. تعویض آسان: واشر پس از استفاده به راحتی قابل جدا شدن است.
8. ضد خوردگی: واشر نباید باعث خوردگی فلنج شود